2019’da Merkezi Yönetim Bütçe Açığı 123,7 Milyar TL

Merkezi Yönetim Bütçe Gerçekleşmeleri, Ocak 2020

Açıklanma Tarihi: 17.02.2020

Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından açıklanan verilere göre 2019 Ocak’ta 5,1 milyar TL olan merkezi yönetim bütçe fazlası 2020’nin aynı ayında 21,5 milyar TL’ye yükselirken, faiz dışı fazla 12,4 milyar TL’den 34,2 milyar TL’ye çıkmıştır.

Ocak’ta bütçe giderleri 2019’un aynı ayına göre %9,6 artarak 100,7 milyar TL’ye, bütçe gelirleri ise %26 artışla 122,2 milyar TL’ye yükselmiştir. Bu veriler TÜFE enflasyonu ile indirgendiğinde harcamalarda %2,3 azalışa, gelirlerde ise %12,4 artışa denk gelmektedir.

Ocak 2020’de vergi gelirleri %21,1 oranında yıllık artışla 67,4 milyar TL’ye yükselirken burada gelir vergilerinde süren artışın yanı sıra, geçtiğimiz yıl zayıflayan ÖTV ve ithalat vergisi gelirlerinin ekonomik aktivitedeki iyileşmeye paralel olarak toparlanması da önemli rol oynamıştır.

Ocak’ta vergi dışı gelirler ise %32,7 oranında nominal artışla 54,8 milyar TL’ye yükselirken burada belirleyici olan unsur, yaklaşık 40 milyar TL tutarındaki TCMB temettü ve ihtiyat akçesi paylarının Hazine’ye aktarımının Ocak ayında gerçekleşmesidir. Böylece vergi dışı gelirlerin toplam gelirler içindeki payı %44,8 ile oldukça yüksek gerçekleşmiştir.

Ocak ayında faiz dışı harcamalar 2019’un aynı ayına göre %4 ile sınırlı bir artış göstermiştir. Ayrıntılara bakıldığında söz konusu ay hemen hemen hiç sermaye transferi yapılmaması, sermaye giderlerinin %16,1, borç verme giderlerinin ise %39,3 azalması, toplam harcamaların yavaşlamasında etkili olmuştur. Buna karşılık personel giderlerinde %22,4, cari transferlerde %18,1 artış gerçekleşmiştir. Faiz dışı harcamalarda özellikle 2019’un son çeyreğinden itibaren yavaşlama trendi dikkat çekmektedir.

Ocak ayında faiz harcamalarının yıllık %75,1 oranında artışla 12,7 milyar TL’ye çıkmasında temel etken iç borç faiz ödemelerinin %83,8 artarak 10 milyar TL’ye yükselmesi olmuştur. Ocak’ta dış borç faiz ödemeleri ise %38,3 artışla 2,4 milyar TL seviyesinde gerçekleşmiştir.

Özetle, Ocak ayında merkezi yönetim bütçesi TCMB’den yapılan gelir aktarımları sayesinde fazla vermiştir. Bununla birlikte vergi gelirlerinde baz etkisinin de rol oynadığı toparlanma ve özellikle yatırım harcamalardaki ivme kaybının da bütçe dengesini desteklediği gözlenmektedir.

Önümüzdeki dönemde bütçe dengelerinin seyri, ekonomik büyümedeki toparlanmanın sürdürülebilirliğine ve kamunun harcama disiplinine bağlı olacaktır. Geçen dönemde verilen yüksek bütçe açığı ve kamu kesiminin borçlanma gereğindeki artış nedeniyle yükselen faiz harcamaları bütçe dengesini baskılamaktadır. Öte yandan borçlanma maliyetlerinde sağlanan düşüş, kamu maliyesinin büyümeye katkısını sürdürmesi açısından alan sağlamaktadır. Bütçe 2020’de sınırlı bir faiz dışı fazla verebilecek olsa da bütçe açığının GSYH’ye oranında güçlü bir düşüş şimdilik beklenmemektedir. Büyümenin %5 olan resmi hedefin altında kalması durumunda bütçe hedeflerinden sapmalar meydana gelebilecektir.